Słyszy się, że Straż Miejska w wielu miastach wzmogła kontrole dotyczące spalania śmieci. Często są to bezpodstawne „odwiedziny” panów w mundurach, którzy tylko sprawdzają, czym pali się w piecu lub w ognisku na ogródku. Czy straż miejska szuka dodatkowych pieniędzy dla budżetu samorządu?
Palenie odpadów jest sprawą naganną i niedopuszczalną. Nie ma różnicy, czy w piecu, czy w ognisku – spalanie śmieci zatruwa środowisko i przekłada się na stan naszego zdrowia. Oczywiście, ochrona środowiska jest obowiązkiem władz publicznych, tak stanowi Konstytucja RP w art. 74. Jednakże, art. 50 Konstytucji RP zapewnia nienaruszalność mieszkania, która w niektórych przypadkach może być ograniczana. Ingerencja w dobra prawne obywateli musi spełniać wymóg proporcjonalności – musi być ona konieczna i być przeprowadzona w niezbędnym wymiarze.
Wykroczenia
Osoba paląca śmieci w domowym kotle lub ogrodowym ognisku popełnia wykroczenie z art. 191 Ustawy o odpadach (Dz.U. z 2013 r. poz. 21):
„Kto wbrew zakazowi, termicznie przekształca odpady poza spalarniami odpadów lub współspalarniami odpadów, podlega karze aresztu lub karze grzywny”.
Odpadem jest każda substancja i przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć lub zobowiązany jest do pozbycia się. Załóżmy, że spalamy liście, gałęzie, czy suchą trawę – wtedy Strażnik Miejski może zakwalifikować to jako czyn z art. 82 § 1 pkt. 1 Kodeksu wykroczeń i nałożyć mandat w wysokości 500 zł. Nie musimy się zgodzić i możemy odmówić przyjęcia mandatu. Sprawa zostanie wówczas skierowana do sądu i tam przedstawiamy naszą sytuację – że to nie my spalaliśmy śmieci lub, że to nie były śmieci albo, że spalanie liści odbywało się w sposób kontrolowany na działce. Pamiętajmy, że rozpalanie ogniska na terenach śródleśnych, blisko zabudowań, dróg może być groźne i sąd może to uwzględnić na naszą niekorzyść. Dym może w pewnych sytuacjach ograniczać widoczność na drodze, powodując zagrożenie dla pojazdów. Sąd – jeśli uzna winnym wykroczenia – może orzec karę grzywny w wysokości od 20 do 5000 zł, albo karę aresztu, która trwa najkrócej 5, a najdłużej 30 dni.
Kontrola
Jeśli strażnik miejski dostał zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia wykroczenia, polegającego na spalaniu odpadów, ma takie same uprawnienia, jak w przypadku innych wykroczeń. Może on wzywać do złożenia wyjaśnień, wzywać sąsiadów w charakterze świadków, może udać się w pobliże miejsca zamieszkania i dokonać oględzin, nie przekraczając przy tym granic nieruchomości obywatela. Nie może jednak wejść do czyjegoś domu, zażądać okazania kotła, ogniska oraz jakichkolwiek dokumentów.
Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia nie przewiduje takich sytuacji, w których można przyjąć, że np. telefoniczny donos sam z siebie umożliwia nieograniczony wstęp na posesję lub do mieszkania obywatela. Byłoby to rażącym naruszeniem prawa do prywatności, nienaruszalności mieszkania i nie do przyjęcia w demokratycznym państwie prawnym, którym jest Rzeczpospolita Polska.
Strażnik miejski może straszyć odpowiedzialnością karną i przytoczyć art. 225 § 1 kk:
„Kto osobie uprawnionej do przeprowadzania kontroli w zakresie ochrony środowiska lub osobie przybranej jej do pomocy udaremnia lub utrudnia wykonanie czynności służbowej, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.”
Odmowa wpuszczenia strażnika do domu lub nie udzielenia mu jakichkolwiek informacji nie będzie stanowiła udaremnienia ani utrudnienia przeprowadzenia kontroli, gdyż po pierwsze, każdy ma konstytucyjne prawo do obrony i odmowy składania wszelkich wyjaśnień, po drugie, o żadnej kontroli w zakresie ochrony środowiska w takim momencie nie może być mowy. Strażnik miejski prowadzący czynności wyjaśniające w sprawie wykroczenia, nie jest osobą uprawnioną do przeprowadzeni kontroli w zakresie ochrony środowiska, ani też osobą przybraną do jej pomocy.
Jeśli strażnik miejski będzie upoważniony do przeprowadzenia oficjalnej kontroli w zakresie ochrony środowiska na podst. art. 379 Ustawy Prawo Ochrony Środowiska, należy go wpuścić:
1. Marszałek województwa, starosta oraz wójt, burmistrz lub prezydent miasta sprawują kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska w zakresie objętym właściwością tych organów.
2. Organy, o których mowa w ust. 1, mogą upoważnić do wykonywania funkcji kontrolnych pracowników podległych im urzędów marszałkowskich, powiatowych, miejskich lub gminnych lub funkcjonariuszy straży gminnych.
3. Kontrolujący, wykonując kontrolę, jest uprawniony do:
1) wstępu wraz z rzeczoznawcami i niezbędnym sprzętem przez całą dobę na teren nieruchomości, obiektu lub ich części, na których prowadzona jest działalność gospodarcza, a w godzinach od 6 do 22 – na pozostały teren;
2) przeprowadzania badań lub wykonywania innych niezbędnych czynności kontrolnych;
3) żądania pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywania i przesłuchiwania osób w zakresie niezbędnym do ustalenia stanu faktycznego;
4) żądania okazania dokumentów i udostępnienia wszelkich danych mających związek z problematyką kontroli.
4. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta, starosta, marszałek województwa lub osoby przez nich upoważnione są uprawnieni do występowania w charakterze oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia przeciw przepisom o ochronie środowiska.
5. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta, starosta lub marszałek województwa występują do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska o podjęcie odpowiednich działań będących w jego kompetencji, jeżeli w wyniku kontroli organy te stwierdzą naruszenie przez kontrolowany podmiot przepisów o ochronie środowiska lub występuje uzasadnione podejrzenie, że takie naruszenie mogło nastąpić, przekazując dokumentację sprawy.
6. Kierownik kontrolowanego podmiotu oraz kontrolowana osoba fizyczna obowiązani są umożliwić przeprowadzanie kontroli, a w szczególności dokonanie czynności, o których mowa w ust. 3.
Strażnik dokonujący oficjalnej kontroli w zakresie ochrony środowiska, musi posiadać stosowne upoważnienie, które:
• jest adresowane do konkretnego funkcjonariusza Straży Miejskiej przez wójta, burmistrza, lub prezydenta;
• wyraźnie określa, jakie czynności upoważniona osoba może prowadzić;
• jest wydane przez osobę pełniącą funkcję danego organu – jest ważne tylko w czasie pełnienia przez tę osobę, która je wydała, tej funkcji.
Kontrola może być dokonywana w godzinach 6-22 w czasie naszej obecności. Przeprowadzane czynności muszą być niezbędne i służyć osiągnięciu celu kontroli. Kontrolujący powinien potrafić wykazać konieczność podjęcia określonej czynności. Może on korzystać z pomocy innych osób, czyli rzeczoznawcy. Osoby te powinny dysponować wiedzą fachową związaną z przedmiotem kontroli. Nie dopuszcza się współudziału w kontroli innych osób, niebędących rzeczoznawcami. Strażnik ma prawo posługiwać się sprzętem, który ściśle służy prowadzonej kontroli.
Z przeprowadzonych czynności kontrolnych strażnik sporządza protokół, którego jeden egzemplarz doręcza kontrolowanemu. Protokół podpisują strażnik miejski oraz kontrolowana osoba fizyczna. Oczywiście, do protokołu mogą być wniesione zastrzeżenia i uwagi wraz z uzasadnieniem. W przypadku odmowy podpisania protokołu, strażnik umieści o tym wzmiankę w protokole, a my możemy w terminie 7 dni przedstawić swoje stanowisko na piśmie wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta. Udaremnienie lub utrudnienie oficjalnej kontroli to popełnienie przestępstwa z art. 225 KK.
Nieprzychylne traktowanie kontrolujących nie może być uznane za zachowanie „utrudniające” czynności służbowe funkcjonariusza. Nie stanowi bowiem „utrudnienia” naganne z punktu widzenia moralnego postępowanie kontrolowanego, czy też nieprzestrzeganie przezeń zasad kultury i dobrego wychowania – tak orzekł Sąd Najwyższy. Jeśli kontrolujący nie jest upoważniony do dokonania kontroli, to odmowa wykonania polecenia kontrolującego nie jest utrudnianiem.
Pamiętajmy, że w żadnym wypadku nie można uznać, że pukanie strażnika do drzwi inicjuje kontrolę, a podejmowane przez funkcjonariuszy Straży Miejskiej czynności najczęściej nie mają charakteru czynności kontrolnych – związane są one jedynie z chęcią sprawdzenia okoliczności faktycznych podawanych w zgłoszeniu. Każda ingerencja w prawa jednostki, musi mieć podstawę prawną w ustawie i nie może naruszać istoty prawa, a także zasady proporcjonalności.
Źródło:
https://anuluj-mandat.pl/post/czy-straznik-miejski-moze-kontrolowac-czym-palimy
Treść bloga nie stanowi informacji o stanie obowiązującego prawa. Żadna z informacji przedstawionych na blogu nie może być traktowana jako porada lub opinia prawna.
