Czym jest taka kontrola? Jak się na nią przygotować? Kto może ją przeprowadzić i jakie konsekwencje nas czekają za nieprzestrzeganie uchwały antysmogowej? W dzisiejszym wpisie postaramy się jak najprościej przedstawić cały obraz takiej kontroli. Warto bowiem wiedzieć, co musimy przedstawić organom kontrolującym i kogo mogą one kontrolować.
Zacznijmy od początku. Jakie mamy podmioty i kim one są:
Podmioty kontrolowane to osoby fizyczne, w tym przedsiębiorcy i inne podmioty niebędące osobami fizycznymi, które eksploatują instalacje wymienione w uchwałach antysmogowych.
Podmioty przeprowadzające kontrolę to marszałek województwa, starostwo, wójt, burmistrz, prezydent miasta, którzy sprawują kontrolę przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska. Organy te mają upoważnić do przeprowadzenia kontroli pracowników:
urzędów marszałkowskich, powiatowych miejskich, gminnych, funkcjonariuszy straży gminnych.
Podmiot ponoszący odpowiedzialność za przestrzeganie uchwały to osoby fizyczne, jednakże problematycznym jest, czy tą samą odpowiedzialność będą ponosiły inne podmioty niebędące osobami fizycznymi (podmioty zbiorowe).
Pomiotów kontrolowanych wyróżniamy dwa: 1. Osoby fizyczne niebędące przedsiębiorcami i 2. Przedsiębiorcy (w tym os. fiz.) i inne podmioty. Poniżej przedstawimy jak wygląda kontrola oraz za co ponoszona jest odpowiedzialność.
Zacznijmy od osób fizycznych niebędących przedsiębiorcami. Podmiot przeprowadzający kontrolę u osób fizycznych niebędących przedsiębiorcami to marszałek województwa, wójt, burmistrz, prezydent miasta oraz upoważnione pisemnie organy: pracownicy urzędów marszałkowskich, miejskich, gminnych oraz funkcjonariusze straży gminnych. Kontrolowany zobowiązany jest umożliwić przeprowadzenie kontroli, która może być niezapowiedziana. Obecność rzeczoznawcy podczas kontroli nie jest obowiązkowa oraz nie są wymagane z tego powodu odrębne upoważnienia dla rzeczoznawcy. Jednak rzeczoznawca samodzielnie nie może przeprowadzić kontroli. Kontrolerzy wraz z rzeczoznawcami i niezbędnym sprzętem mają wstęp przez całą dobę na teren nieruchomości, natomiast na pozostały teren w godzinach 6:00-22:00. Mogą oni przeprowadzać badania lub wykonywać czynności kontrolne, żądać pisemnych lub ustnych informacji oraz wzywać i przesłuchiwać osoby, żądając okazania dokumentów i wszelkich danych związanych z problematyką kontroli. Kontrola kończy się sporządzeniem przez kontrolującego protokołu, którego jeden egzemplarz doręczony ma być osobie fizycznej. Protokół podpisują kontrolujący oraz kontrolowana osoba fizyczna. W przypadku odmowy podpisania protokołu, kontrolujący umieści wzmiankę o tym w protokole. Odmawiający podpisu może w terminie 7 dni przedstawić swoje stanowisko na piśmie wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta.
Za nieprzestrzeganie uchwał sankcje dokonywane są na podstawie przepisu art. 334 Prawa Ochrony Środowiska w związku z art. 24 Kodeksu wykroczeń. Kara za wykroczenie może wynosić od 20zł do 5000zł i aby ukarać osobę, musi zostać złożony wniosek do Sądu o ukaranie. Jeśli organ uzna, że popełniliśmy nie tylko wykroczenie, ale i przestępstwo z art. 182 KK, to będziemy podlegać karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5, a jeśli z art. 186 KK, będziemy podlegać karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. W takich przypadkach dojdzie do zbiegu przestępstwa i wykroczenia, a stosowana kara jest surowsza. Możemy być karani na podstawie art. 145. Kodeksu Wykroczeń za zanieczyszczanie miejsc publicznych. Wtedy kara grzywny może wynieść do 500 złotych. Lepiej nie udaremniajmy lub nie utrudniajmy przeprowadzenia kontroli, ponieważ popełniamy wówczas przestępstwo z art. 225 Kodeksu Karnego, za co grozi kara pozbawienia wolności do lat 3. W charakterze oskarżyciela publicznego w sprawach o wykroczenia przeciw przepisom o ochronie środowiska uprawnieni do występowania są prokurator, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, marszałek województwa lub osoby przez nich upoważnione i straż gminna. Osoba fizyczna może być zobowiązana do zwrotu kosztów postępowania kontrolnego, w tym kosztów przeprowadzonych badań próbek. Wójt, burmistrz lub prezydent miasta może również wydać decyzje przymuszające i nakazać osobie fizycznej: ograniczyć negatywne oddziaływanie na środowisko i jego zagrożenia, przywrócić środowisko do stanu właściwego. W przypadku braku możliwości nałożenia obowiązku osoba fizyczna może zostać zobowiązana do uiszczenia kwoty pieniężnej odpowiadającej wysokości szkód wynikłych z naruszenia stanu środowiska. W drodze decyzji może wstrzymać użytkowanie instalacji lub urządzenia.
Jeśli podmiotem kontrolowanym jest przedsiębiorca w tym osoba fizyczna i inne podmioty, to podmiotem przeprowadzającym kontrolę może być: marszałek województwa oraz upoważnieni przez organ pracownicy urzędów marszałkowskich, Główny Inspektor Ochrony Środowiska, wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska oraz upoważnieni przez nich pracownicy. Pracownik urzędu lub inspektor musi posiadać pisemne upoważnienie. Podstawą prowadzenia kontroli u przedsiębiorcy jest ustawa o swobodzie działalności gospodarczej. Obowiązkiem kontrolowanego jest umożliwienie przeprowadzenia kontroli, która odbywa się nie wcześniej niż po upływie 7 dni i nie później niż przed upływem 30 dni od dnia doręczenia zawiadomienia. Obecność rzeczoznawcy nie jest obowiązkowa i nie są wymagane od niego odrębne upoważnienia. Rzeczoznawca samodzielnie nie może przeprowadzać kontroli. Marszałek Województwa kontrolując ma prawo wstępu wraz z rzeczoznawcami i niezbędnym sprzętem przez całą dobę na teren nieruchomości, a w godzinach od 6 do 22 na pozostały teren, przeprowadzać badania lub wykonywać czynności kontrolne, żądać okazania dokumentów i wszelkich danych związanych z problematyką kontroli. GIOŚ/WIOŚP podczas kontroli posiada uprawnienia do wstępu z niezbędnym sprzętem na teren niezwiązany z prowadzeniem działalności gospodarczej. Może pobierać próbki do przeprowadzania niezbędnych badań oraz wykonywać czynności w celu ustalenia stanu środowiska, oceny tego stanu oraz warunków wykonywania działalności określonych w indywidualnych decyzjach. Porusza się po terenie nieruchomości środkami transportu, bez potrzeby uzyskiwania przepustki i może żądać wstrzymania ruchu instalacji lub urządzeń oraz powstrzymania się od wykonywania innych czynności w celu pobrania próbek oraz przeprowadzenia badań pomiarów. Ocenia sposób eksploatacji instalacji lub urządzeń oraz stosowanych technologii i rozwiązań technicznych, może też żądać okazania dokumentów i udostępnienia wszelkich danych związanych z problematyką kontroli. GIOŚ/WIOŚP wyda decyzję wstrzymującą działalność, jeśli naruszone są wymagania ochrony środowiska. Zakończenie kontroli kończy się sporządzeniem protokołu, którego jeden egzemplarz doręczany jest kierownikowi kontrolowanego podmiotu lub kontrolowanej osobie fizycznej. Protokoły są podpisywane. Jeśli protokół nie zostanie podpisany przez kierownika kontrolowanego podmiotu lub osobę fizyczną, kontrolujący umieści o tym wzmiankę w protokole. W terminie 7 dni, odmawiający podpisu może przedstawić swoje stanowisko na piśmie wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta, staroście lub marszałkowi województwa.
Odpowiedzialność podmiotów innych niż osoby fizyczne następuje jedynie na zasadach ustawy o odpowiedzialności podmiotów zbiorowych za czyny zabronione pod groźbą kary. Za wykroczenia z art. 334 POŚ odpowiedzialność ponoszą jedynie konkretne osoby fizyczne. Problemem będzie ocena oraz ustalenie kto naprawdę jest podmiotem eksploatującym instalację i czy spółka, czy pracownik tej spółki faktycznie spalający paliwa stałe w instalacji, która nie spełnia norm uchwały, należy do spółki. Zgodnie z art. 182 KK w ustawie o odpowiedzialności podmioty zbiorowe za czyny zbiorowe pod groźbą kary, podlegają karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5, a z art. 186KK podlegają grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2. Wszczęcie i karanie podmiotu zbiorowego jest uzależnione od tego czy osoba fizyczna została prawomocnie za nie skazana. Jeżeli tak, podmiot zbiorowy pociągany jest do odpowiedzialności za te przestępstwa, o ile istnieje związek między osobą fizyczną i podmiotem zbiorowym i w wyniku przestępstwa podmiot zbiorowy mógł uzyskać korzyść nawet niemajątkową. Zgodnie z art. 145 kodeksu Wykroczeń, odpowiedzialność mogą ponosić konkretne osoby fizyczne. W charakterze oskarżyciela publicznego uprawnieni są wystąpić: prokurator, wójt, burmistrz lub prezydent miasta, marszałek województwa lub osoby przez nich upoważnione. Podmiot zbiorowy może być zobowiązany do zwrotu kosztów postępowania kontrolnego, w tym kosztów przeprowadzania badań próbek. Jeśli wykonywanie działalności jest niezgodne z przepisami ustawy, to podstawa prawna art. 78 o swobodzie działalności gospodarczej zobowiązuje wójta, burmistrza lub prezydenta miasta zawiadomić niezwłocznie o tym właściwe organy administracji publicznej. Organy te o podjętych czynnościach powiadomią strony zawiadamiające. W przypadku braku możliwości zawiadomienia, w drodze decyzji może być nakazane wstrzymanie wykonywania działalności gospodarczej na czas niezbędny, nie dłuższy niż 3 dni. W razie stwierdzenia zagrożenia życia lub zdrowia, niebezpieczeństwa powstania szkód majątkowych w znacznych rozmiarach lub naruszenia środowiska w wyniku wykonywania tej działalności, nakazuje się wstrzymanie wykonania działalności gospodarczej pod rygorem natychmiastowej wykonalności.
Treść bloga nie stanowi informacji o stanie obowiązującego prawa. Żadna z informacji przedstawionych na blogu nie może być traktowana jako porada lub opinia prawna.
